YER DUYGUSU (GENIUS LOCI)

Venedik ve Paris’in sokaklarında yürürken hissedilenler, birbirlerinden ve diğer tüm kentlerin sokaklarında yürüme deneyimlerinden farklı, eşsiz (unique) duygulardır.

Hissedilen şey, renklerin, kütlelerin, dokuların, ritimlerin, ışık ve gölgenin karmaşık bir bileşkesidir. O ‘yer’e ait olan ‘ruh’ tur.

Bu deneyimlerin başka bir mekânda tekrarlanması imkânsızdır. Bu farkı yaratan, kentin kendine özgü olan ve onu diğer kentlerden farklı kılan özelliği, Schulz’un “Genius Loci” yani “Yer Duygusu” / “Yerin Ruhu” olarak tanımladığı kavramla açıklanabilir (Norberg-Schulz, 1980, s:18-21).

“Genius Loci”, Latince "yerin ruhu" anlamına gelmektedir. Belli bir yerin özelliklerini, niteliklerini anlatır. “Genius Loci”, bir Roma fikridir. Eski Roma inanışına göre her bireyin bir geniusu yani kendi koruyucu ruhu vardır. Bu ruh, doğumundan ölümüne kadar insanlara ve yerlere hayat vermekte ve karakterlerini oluşturmaktadır.

“Genius Loci” düşüncesinin kavramsal temelleri, Elemanlar, İlişkiler ve Bağlam-Obje ilişkisi başlıklı yazılarda bulunabilir.

Bahsedilen 3 yazı, (Kavramsal Temeller) bölümü, sadece mimari ile değil, genel anlamda, kompozisyon ve kurgu içeren tüm disiplinler ile ilişkilendirilebilir.

Alıntı, "Tarihi Kensel Mekanlarda, Yer Duygusu ve Yeni Yapı Tasarımı İlişkisi Üzerine Bir İnceleme" Y.Mimar Caner Cambaz, 2009